Proteksyonismo apan Adunay Progreso

Lig-on ang gugma sa mga Pilipino sa ilang yuta, ug sakto ra kana. Ang yuta dili lang yuta. Kini mao ang mga handumanan, pakigbisog, ug pagkatawo. Dinhi nagsugod ang atong mga pamilya, dinhi nagsugod ang atong mga sugilanon, ug dinhi kita naglaum nga molampos ang atong mga anak. Mao nga daghan kanato ang mosupak kung madungog nato ang mga sugyot nga tugotan ang mga langyaw nga magtag-iya og yuta sa Pilipinas. Nagkahadlok kita nga mawala ang kontrol, mapalabay, o mapailalom sa interes sa laing nasod kung giunsa paggamit ang yuta.

Tinuod kining mga kabalaka. Apan aduna pay usa ka kamatuoran nga kinahanglan nato atubangon. Nanginahanglan ang Pilipinas og progreso. Gusto nato og daghang trabaho, mas maayo nga imprastruktura, ug mas lig-on nga komunidad. Aron makab-ot kini, kinahanglan nato og pamuhunan. Gikan man kini sa sulod sa nasod o gikan sa gawas, importante kini. Ang mga mamumuhunan nagdala dili lang kapital apan usab teknolohiya, pagbansay, ug koneksyon sa kalibutanong merkado.

Nabilin kita taliwala sa duha ka tumong: pagpanalipod sa ato ug pag-abli sa mga posibilidad. Apan unsaon kung dili nato kinahanglan mopili? Unsaon kung aduna’y paagi nga mapadayon ang kontrol sa mga Pilipino sa yuta samtang gi-awhag ang kalamboan sa ekonomiya?

Aduna’y agianan nga mahimo nato sudlan, ug magsugod kini sa pagdawat nga dili kinahanglan nga pag-aarion ang yuta aron magamit kini og hustong paagi. Imbis nga ibaligya ang yuta sa bisan kinsa—Pilipino man o langyaw—mahimo natong himoon nga ang yuta magpabilin nga pagpanag-iya sa katawhan, apan paupahan aron magamit og tarong.

Mao kini ang prinsipyo sa likod sa land value tax o buhis sa kantidad sa yuta. Sa niini nga sistema, ang mga tawo ug negosyo mobayad base sa kantidad sa yuta nga ilang gigamit, dili sa mga building o imprastruktura nga ilang gitukod. Ang yuta magpabilin nga pagpanag-iya sa publiko o protektado. Kini nga buhis nagpugong sa pagtipig og yuta lang ug nag-awhag sa produktibong paggamit. Ang tanan nga nakapahimulos sa yuta maghatag og patas nga kontribusyon.

Makapadayon gihapon ang mga langyaw nga mamumuhunan sa pagtukod ug pagnegosyo, apan dili nila mapalit ang yuta mismo. Paupahan lang nila kini ug magbayad og abang base sa kantidad niini. Kini magsiguro nga ang mga benepisyo sa ekonomiya magpabilin sa nasod. Makadawat ang lokal nga mga komunidad og kita nga magamit alang sa mga eskwelahan, dalan, ug mga serbisyo sa kahimsog.

Dili nato kinahanglan moadto og layo aron makakita og mga pananglitan. Ang Singapore nakatukod og usa ka maasenso nga ekonomiya nga wala nagbaligya sa yuta sa mga langyaw. Kadaghanan sa ilang yuta pagpanag-iya sa gobyerno. Paupahan kini sa mga mogamit, kuhaon ang kita, ug gamiton alang sa serbisyo publiko. Aduna usab kaparehong mga modelo sa uban pang maasenso nga mga nasod.

Sa Pilipinas, ang land value tax makatabang sa pagpanalipod sa nasyonal nga interes samtang nagbukas og bag-ong mga oportunidad. Makatabang kini sa pagpugong sa spekulasyon, pagpakunhod sa kalainan, ug pagsiguro nga ang yuta magamit alang sa kaayohan sa tanan.

Atong panalipdan ang labing importante. Ug buhaton usab nato ang kinahanglan alang sa umaabot.

Mahimo nato pilion ang proteksyonismo nga dili isira ang pultahan alang sa progreso. Mahinungdanon ang atong gugma sa yuta samtang dawaton nato ang mga ideya nga magamit kini sa mas daghan ug patas nga paagi. Ang yawe dili ang pagbatok sa kausaban, apan ang paghulma niini nga may kahibalo, garbo, ug kaisog.