Taun-taon, milyun-milyong Pilipino ang lumalabas ng bansa upang magtrabaho sa ibang lupain. Nagsisilbi sila bilang mga nars, inhinyero, marinero, domestic helper — nagpapawis at nag-aambag sa pag-unlad ng mga banyagang ekonomiya. Sa bawat padala nilang remittance, tinatawag silang “bayani” at sinasabing sila ang bumubuhay sa ekonomiya ng Pilipinas.

Ngunit sa likod ng mga papuri at estadistika, may isang katotohanang matagal nang tinatalikuran: ang pagdami ng Overseas Filipino Workers (OFWs) ay hindi tagumpay, kundi simptomas ng kabiguan sa loob ng bansa — partikular na ang pagmomonopolyo sa lupa na pumipigil sa pantay-pantay na oportunidad para sa lahat.

### Ang Pananaw ni Henry George at Stiglitz

Noong ika-19 na siglo, isinulat ng ekonomistang si Henry George sa kanyang aklat *Progress and Poverty* na ang ugat ng kahirapan ay ang pagsasalo-salo ng iilang tao sa pag-aari ng lupa, habang ang karamihan ay walang karapatang makagamit nito upang mabuhay nang marangal. Aniya, ang lupa ay hindi ginawa ng tao, ngunit ito’y batayang kailangan upang makapaghanapbuhay.

Ipinagpatuloy ng Nobel Prize-winning economist na si Joseph Stiglitz ang ideya ni George noong 1977 sa kanyang “Henry George Theorem.” Sa kanyang pagsusuri, ipinakita niya na kung maayos ang ekonomiya, ang halaga ng mga serbisyong pampubliko ay katumbas dapat ng kita mula sa renta ng lupa. Ngunit kapag ang lupa ay sinasakal ng iilang may-ari at ang kita mula rito ay hindi naibabalik sa mamamayan sa pamamagitan ng buwis o serbisyo, nagkakaroon ng hindi pagkakapantay-pantay, kakulangan sa oportunidad, at paglikas ng lakas-paggawa.

### Kalagayan sa Pilipinas

Ang katotohanang ito ay kitang-kita sa Pilipinas. Marami sa ating mga magsasaka ay walang sariling lupa. Sa kabila ng mga repormang agraryo gaya ng CARP, napakarami pa ring lupain ang nakapangalan sa mga pamilya o korporasyon na hindi naman ito ginagamit nang produktibo.

Samantalang ang mga landless na Pilipino ay walang masulingan kundi ang lungsod — kung saan naghihintay ang mababang sahod, kakulangan sa trabaho, at pamumuhay sa mga informal settlement. Sa kawalan ng alternatibo, napipilitan silang makipagsapalaran sa ibayong dagat.

### Ang OFW: Epekto ng Sistemikong Pagkukulang

Ang pag-alis ng mga Pilipino upang magtrabaho sa ibang bansa ay hindi simpleng kagustuhan. Ito ay bunga ng kakulangan ng pag-asa at oportunidad sa sariling bayan. Ang pag-asa ay hindi dapat manggaling sa ibang bansa, kundi sa sariling lupa.

Ang remittance ay tila nagpapaganda ng ating ekonomiya sa papel, pero hindi nito sinusolusyunan ang pinagmumulan ng problema. Sa halip, pinagtatakpan nito ang mga sugat ng lipunan — ang pagkawatak-watak ng pamilya, ang brain drain, at ang pagiging “exporter” ng murang lakas-paggawa.

### Ang Solusyon: Buwisan ang Lupa, Hindi ang Tao

Kung nais nating magkaroon ng matatag at pantay-pantay na lipunan, kailangang ituwid ang pundasyon: ang lupa. Narito ang mga mungkahi mula sa pananaw ni George:

* Ipataw ang buwis sa halaga ng lupa, hindi sa sahod o negosyo. Mapipilitang gamitin nang produktibo ang lupa sa halip na iwanang bakante o ipunin para sa spekulasyon. * Ibalik ang mga lupang nakatiwangwang sa mga magsasaka at mamamayang handang magtrabaho rito. * Gamitin ang kita mula sa lupa upang pondohan ang edukasyon, kalusugan, at imprastruktura.

Hindi ito teorya lang. Sa ibang bansa, gaya ng Hong Kong at Singapore, matagumpay nilang ginamit ang sistemang ito upang pondohan ang kanilang pag-unlad. May mga aral na maaari nating hanguin.

### Isang Bansang Karapat-dapat Uuwian

Ang mga OFW ay hindi dapat maging permanenteng kalakaran. Hindi sila dapat magsakripisyo habang ang sistema ay nananatiling hindi makatarungan. Dapat nating linangin ang isang lipunang may tunay na pag-asa — kung saan hindi mo kailangang iwan ang iyong pamilya upang makamit ang disenteng kabuhayan.

Sa huli, hindi sapat na tawagin silang mga “bagong bayani.” Mas mahalaga na ituwid ang lipunan upang hindi na kailanganin ang kanilang sakripisyo.

Panahon na upang itigil ang pag-export ng tao at simulan ang pag-angat ng buhay sa sariling bayan — mula mismo sa lupang kinatitirikan natin.